Т.М.Шабданалиев, Кыргыз Республикасынын жүк ташуучулар жана логистика ассоциациясынын төрагасы.
Биздин ассоциациянын транспорттук-логистикалык ишканаларынын жетекчилеринин атынан Дүйнөлүк Банк Тобуна, Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө жана И.Раззаков атындагы Кыргыз Мамлекеттик Техникалык Университетине "Кыргыз Республикасында логистика жана мамлекеттик сатып алуулар боюнча илимий изилдөө борборун түзүү" долбоорун колдогондугу жана ишке ашырганы үчүн ыраазычылык билдирем. Биздин республикада мамлекеттик сатып алуулар тутуму калыптануу этабынан өтүп, азыркы мезгилдин тенденцияларына ылайык өнүгүп келе жатат. Бул жаатта көптөгөн көйгөйлөр жана кемчиликтер бар, ошондуктан түзүлгөн борбор мамлекеттик сатып алуулар тутумунун негизги көйгөйүн - товарларды, жумуштарды жана кызмат көрсөтүүлөрдү сатып алууну башкарууда компетенттүү адис даярдоодо жардам берет деп ойлойм.
2015-жылга чейин Кыргыз Республикасынын Экономика министрлигинин алдындагы Коомдук байкоочу кеңештин төрагасы катары кесиптештерим менен сапатсыз тендер өткөрүү, нааразычылык механизмин киргизүү маселесин көтөрүп, тендер өткөрүүнүн жол-жобосун изилдеп, жыйынтыгынын ачыктыгын талап кылдык. Бирок, 2015-жылдан кийин Коомдук байкоочу кеңештин ишмердүүлүгүнө карата саясат өзгөрүлүп, алардын ишинин натыйжалары анча натыйжалуу болбой калган. Демек, түзүлгөн борбор байкоочу кеңештер менен кызматташтыкты орнотуп, аларга маалыматтык, аналитикалык корутундулар жана сатып алуулар чөйрөсүндө жарандык коомдун көзөмөлүн күчөтүү үчүн изилдөө натыйжалары менен камсыз кыла алат.
2017-жылы күзүндө, мен Нарын облусунун Кочкор районунда жашаган иниме практикалык колдоо көрсөтүүнү кааладым жана Бишкек шаарындагы бала бакчалар жана мектептер үчүн эт сатып алууга катышуу үчүн документтер даярдалды. Биз аларга бардык керектүү документтерди тапшырдык жана биздин цехтин артыкчылыгы - технологияларды жана температуралык режимдерди, жумушчуларга ветеринардык, санитардык-гигиеналык стандарттарды сактоо менен малды өнөр жайлык союу боюнча кошумча маалыматтарды бердик. Эттин партиясы сапатты тастыктаган сертификат, айдоочунун ден-соолугу боюнча китепчеси бар ветеринардык тастыктама жана этти унаа менен ташууга уруксат кагазы менен коштолгон. Ошондой эле, биз сатып алуучуга бөлүнгөн КНС менен эсеп-дүмүрчөктү тапшырдык, ошондуктан салыктарды, сатып алуучуну жана өкмөттү төлөөгө жардам бердик. Конверттерди ачып, катышуучуларды тааныштыргандан кийин, тендердик комиссия протоколду окуп берди, анда алар эң төмөнкү бааны сунуш кылган жеткирүүчүнү тандашты. Комиссия жеткирүүнүн башка критерийлерин караган жок. Алар өндүрүштүк базаны, эттин тутумун союу жана эт менен камсыз кылуу үчүн бордоп семиртилген малды, союу жана кесүү боюнча колдонулган технологияларды талкуулашкан жок. Ушул максатта, биздин компания АКШдан Франциянын методдору боюнча “фермер-фермерге” программасы боюнча 12 кызматкерибизди союу технологиясына окуткан технолог-касапчыны АКШдан чакырган. Тандоо комиссиясынын жыйынында бала бакчалардагы жана мектептердеги балдарга тамак жасоого эттин сапатын, мөөнөтүн, жеткирүү шарттарын жана ылайыктуулугун тастыктаган документтер жөнүндө бир дагы сөз болгон жок. Жеткирүүчүлөр болуп сатуу үчүн өзүлөрүнүн цехтери жана малы жок болгон алып-сатарлар болушкан. Тендерден кийин иним экөөбүз комиссиянын төрагасына бардык, ал жеткирүүчүлөрдү тандоонун негизги критерийи баа болгонун мойнуна алды. Тендерлерди өткөрүүдө натыйжалуу тандоо критерийлери эске алынбайт, сатып алуучу уюмдар тарабынан коррупциялык тобокелчиликтер болот деп болжолдогонбуз. Мындан тышкары, Кыргызстандын жакынкы тарыхы көрсөткөндөй, жогорку бийлик органдарында мындай стандарттарды коррупциялык шарттар менен өткөрүп, андан кийин жеке кызыкчылыгы үчүн колдонууга уруксат берген ак ниетсиз чиновниктер арбын.
